کاکتوس گیاهی است از تیره کاکتوسیان (Cactaceae) تیره‌ای از میخک سانان که اغلب خاردار و گوشتی هستند. کاکتوس ها در ابتدا تنها در شمال و جنوب و نواحی مرکزی آمریکا رشد می‌کردند اما امروزه در بسیاری از مناطق گرم و خشک جهان توسط مردم پراکنده شده اند. این گیاهان طی طوفانهای ناگهانی آب ذخیره کرده و آب ذخیره شده را در طول ماه‌های خشکسالی به مصرف می‌رسانند و خوب است بدانید که کاکتوس در ایران هیچ گونه بومی ندارد. کاکتوس‌ها برگهای خیلی کوچکی داشته و یا اصلاً برگ ندارند همچنین ریشه‌های عمیق و ساقه شبکه مانندی دارند که به عنوان منبع ذخیره آب عمل می‌کنند، این ساقه ها توسط تیغ‌هایی محافظت می‌شود

گیاهانی که دارای این پنج ویژگی اند کاکتوس محسوب می شوند:

آرئول‌ها یا بالشتک‌های خار، به‌طور ثابت در تمام اعضاء وجود دارد. به جز تعداد کمی، آرئول دارای خارها یا موهای خار مانند ظریف به نام گلوشید و یا هر دو است.
 تمام کاکتوس‌ها چندساله هستند.
میوه آن‌ها سته تک خانه است.
 همگی دو لپه هستند. گلبرگ‌های گل، در بالای تخمدان ظاهر می‌شوند.

افزون بر این، گیاهان گروه کاکتوس، اغلب بی‌برگ بوده و فقط آثاری از برگ که با چشم غیرمسلح قابل مشاهده نیست. تنها استثناء بین کاکتوس‌ها جنس Pereskia است که گیاهان این جنس دارای برگ هستند. هیچ گیاهی در سلسله گیاهی از نظر تنوع در شکل گیاه، اندازه و رنگ آرئول‌ها و خارها، گل‌های زیبا با جلای فلزی مشخص، مشابه کاکتوس نیست.

دامنه رنگ گل‌ها، از سفید تا صورتی، یاسی، زرد، لاکی، قرمز متمایل به لاکی تیره، بنفش و حالت‌های چند رنگ به صورت نقاط یا رگه‌ها متنوع است، ولی با وجود این زیبایی، عمر گل آن‌ها کوتاه است.

به عنوان مثال، در جنس‌های “Astrophytum”،” Echinopsis”، “Lobivia”، “Parodia” و “Rebutia” گل‌ها پس از افزایش شدت نور باز شده و در شب بسته می‌شوند. و برعکس در “Selenicereus spp” گل‌ها پس از غروب باز شده و در صبح بسته می‌شوند.

در بعضی گونه‌ها، مثل “Haageocereus bicolor” و “Gymnocalycium” گل‌ها دو روز دوام می‌آورد. اندازه قطر گل‌ها، نیز از یک سانتی‌متر در بعضی انواع مامیلاریا تا حدود ۳۵ سانتی‌متر در تعداد کمی از انواع شب گلدهنده متغیر است.

تیره کاکتوس به سه زیر تیره تقسیم می‌شود که عبارتند از:
پرسکیه (Pereskieae): درخت مانند، دارای برگ‌های پهن، گل‌ها دارای دمگل کوتاه، گل‌ها به صورت دسته‌ای و شبیه گل نسترن‌های وحشی.

اوپانسیه (Opuntiea): راکت مانند، فاقد برگ، گل‌های فاقد دمگل، گل‌ها مثل چرخ‌دنده هستند. تیغ‌های آن‌ها به راحتی کنده می‌شود.

سرئه (Cereae): ستونی، فاقد برگ، گل‌ها فاقد دمگل، برخی گونه‌ها تیغ ندارند، در مناطق سردسیر به صورت گیاهان درون خانه‌ای نگهداری می‌شوند.

اوپنسیه: این زیر تیره دارای ساقه‌های گوشتی و آبدار هستند، ساقه‌ها بندبند و در محل گره ترد و شکننده‌اند. روی آن‌ها را تیغ‌های مجتمع و کوتاه و نرم پوشانده است که به آسانی از جا کنده می‌شود و با لمس کردن آن‌ها تعداد زیادی به دست می‌چسبد. از انواع معروف این زیر تیره Tephrocactus) Nopalea) و Opuntia است. این کاکتوس‌ها برگ ندارند و گل‌هایشان شبیه چرخ‌دنده و بدون دمگل هستند.

جهت اشنایی با دیگر  گیاهان و خرید انواع کاکتوس های خانگی کلیک کنید.

منابع:

https://b2n.ir/h74983

https://b2n.ir/j40909